A importancia de recoñecer o que (non) sabemos sobre o racismo: o Taller de Mobilización Antirracista

O Taller de Mobilización Antirracista de Amnistía Internacional, dirixido a mozos e mozas activistas de diferentes organizacións, decorreu a última fin de semana de novembro.

As persoas asistentes constituían un nutrido grupo de mozos e mozas de diferentes partes do territorio, que demostraron unha incrible capacidade de debate e de reflexión, cada cal desde a súa propia experiencia persoal, académica e de voluntariado. Non esaxeramos cando dicimos que o taller poderían dinamizalo e desenvolvelo perfectamente estas persoas.

Contamos cunha mesa redonda na que interviñeron tres voces do heteroxéneo Movemento Antirracista: Xiomara (SOS Racismo Bizkaia), Youssef M. Ouled (Algo Race e Rights International Spain) e Momadou (Sindicato de Manteros de Madrid).

Para rematar, contamos cun espazo liderado e dinamizado por Chaimaa Boukharsa, e islamóloga, activista antirracista e decolonial, investigadora e comunicadora.

O traballo de Amnistía Internacional pola xustiza racial

Son moitos os exemplos nos que Amnistía Internacional, como organización de dereitos humanos, traballou pola xustiza racial. Con todo, e a pesar do seu traballo, Amnistía Internacional aínda está en proceso de converterse nunha organización verdadeiramente antirracista, que integre o antirracismo no seu ADN e na súa cultura, e que non sexa esta unha cuestión que se traballe unicamente en casos puntuais, por moitos que sexan.

A Estratexia de Xustiza Racial (2022-2030) pretende conseguir ese obxectivo de converter o antirracismo nun dos sinais de identidade de Amnistía Internacional; en algo inherente á cultura da organización, tanto no traballo externo como a nivel interno, en cada unha das persoas que somos parte dela.

A Estratexia ten unha serie de bases como punto de partida. En primeiro lugar, o feito de seren as diferentes comunidades, persoas e organizacións afectadas pola inxustiza racial as que historicamente pagaron o prezo desta en forma de violencia, discriminación e opresión. Por tanto, calquera acción que Amnistía Internacional emprenda a prol da xustiza racial non pode en ningún caso desviar o foco, a atención ou os recursos do traballo destas comunidades, organizacións e persoas.

En segundo lugar, a Estratexia recoñece que o racismo creou un sistema no que todas as persoas estamos racializadas. Como afirmou Youssef no taller, unhas poucas persoas estamos racializadas en positivo, á conta de moitas máis que están racializadas en negativo. É dicir, que algunhas persoas racializadas beneficiámonos do sistema racista, á conta da opresión, a discriminación e a violencia que sofren as persoas prexudicadas por el.

Este sistema racista ten a súa orixe no colonialismo, na escravitude, na supremacía branca e na expropiación e explotación de recursos materiais e humanos. Todos estes elementos deben formar parte do traballo de Amnistía pola xustiza racial, e se o racismo é un sistema de relacións de poder desiguais, o noso traballo debe ser cuestionar estes desequilibrios de poder para buscar unha igualdade verdadeiramente plena no exercicio dos dereitos humanos. Todo iso, poñendo sempre as vítimas da inxustiza racial no centro.

Chaimaa Boukharsa, durante a súa presentación no Obradoiro de Mobilización Antirracista

Así o explica Chaimaa Boukharsa de Afroféminas:

“Se non experimentas o racismo sistémico, é probable que te beneficies del, sexa porque as túas institucións che ofrecen un apoio máis xeneroso, porque se supón que pertences a elas ou, o que é máis importante, porque non soportas a importante carga mental e emocional que supón ser obxecto de racismo. As políticas racistas só existen porque os que están no poder se benefician da opresión do grupo minoritario. Se te beneficias da opresión doutros e escolles non recoñecela nin desmantelala, a túa conformidade perpetúa o sistema. Non se pode pretender ‘non ser racista’ e non facer nada respecto diso; antes ben, debemos ser activamente antirracistas e tomar medidas para combater o racismo na nosa vida”.

Por que é tan coñecido o caso de “La Manada”, pero case ninguén parece lembrar as xornaleiras do amorodo? Por que, se buscamos “muller musulmá” en internet, a procura nos devolve millares de fotografías dunha muller con trazos arábigos, cando máis da metade da poboación musulmá a nivel mundial non é árabe? Ata que punto o colonialismo segue presente no noso día a día, na nosa maneira de comunicar, na nosa maneira de ser?

Onde está o límite entre o antirracismo e a condescendencia ou o paternalismo? E cal é o límite da empatía? Como se pode ser unha organización antirracista? É posible levar a cabo boas accións pola xustiza racial sen contar co protagonismo e o consello de persoas que sofren o racismo? As organizacións como Amnistía Internacional deben dar voz, ou deben facilitar o espazo para que as persoas racializadas en negativo alcen a súa propia voz?

Esta é unha pequena mostra de todas as cuestións e problemáticas que se abordaron no taller. Moitas grazas a todas as persoas, participantes e relatoras, que fixestes deste taller un espazo tan seguro e enriquecedor, polo grande esforzo que realizastes para acudir e, sobre todo, por ensinarnos tanto en tan pouco tempo.

Descubrirmos a nosa propia ignorancia, sen dúbida, faranos ser mellores.

Seguimos!